Bevolkingsregisters en notariële archieven - Huub Bellaart

Twee dagdelen per week is Huub Bellaart bij het Gemeentearchief te vinden. Het zijn grote boeken waarmee hij twee keer in de week van de archiefbewaarplaats naar de werkruimte van de vrijwilligers loopt en vice versa. "In de lift word ik weleens aangesproken alsof ik Sinterklaas ben met zijn Grote Boek."

Op dit moment heeft hij de bevolkingsregisters uit de periode 1869 tot 1880 in Goes onder zijn hoede. Hij controleert of de gegevens kloppen die in een database gezet zijn door een collega-vrijwilliger.

Zo'n onderlinge controle houden ze altijd. Soms is er een naam vergeten of een jaartal, en een tikfout is ook zo gemaakt. Zelf werkt hij aan het invoeren van gegevens uit de bevolkingsregisters van Wemeldinge. Hij heeft er inmiddels vijf verwerkt.

De gegevens die in de databases worden ingebracht, zijn de namen van de personen die in een bepaald jaar op een bepaald adres woonden.

Op één adres komen soms meer dan twintig mensen voor. Dat betekent niet dat die er allemaal gelijk woonden, maar achtereenvolgens. Als iemand verhuisde, werd zijn naam gewoon doorgestreept.

Stamboomonderzoek

In de databases van de bevolkingsregisters, die gaandeweg allemaal op de website gezet worden, kunnen stamboomonderzoekers gemakkelijk vanuit huis naar namen van voorouders zoeken. Veel bevolkingsregisters uit de collectie van het Gemeentearchief Goes zijn al digitaal ontsloten. Op het moment zijn ze overigens alleen in de studiezaal te raadplegen. De bevolkingsregisters zijn namelijk, evenals de gegevens van de burgerlijke stand, de bidprentjes en de Fotoatlas, tijdelijk niet on line.

Het maken van de databases is niet zo heel opwindend, vindt hij, maar wel nuttig werk. En dat was wat hij zocht na zijn vut in 2005. Ook werkt hij graag in een kantooromgeving, hij heeft 37 jaar bij het GAK gewerkt. Het werd het Gemeentearchief, hij begon er eind 2006. Hij bleek er ook nog een paar mensen al te kennen, van wie hij niet wist dat ze er ook werkten. Dat gaf weer extra gezelligheid.  

Hij houdt van het gepuzzel om de soms moeilijk leesbare teksten te kunnen begrijpen. Maar vooral hoopt hij dat mensen die hun stamboom onderzoeken, er iets aan hebben.

Zelf heeft hij ook zijn stamboom onderzocht. Hij is nu in de rechtstreekse lijn terug bij 1760. Hij moet de kerkelijke archieven nog in, maar die zijn nog lang niet allemaal digitaal. Daardoor ligt zijn onderzoek nu een beetje stil. Het vergt heel wat gereis naar archieven in allerlei steden om verder te komen. Oorspronkelijk kwam de familie uit Haarlem. Zelf is hij in Utrecht geboren.

Het is dan ook mooi meegenomen als hij bij het werken aan de bevolkingsregisters familieleden tegenkomt. In die registers van Wemeldinge ontdekte hij laatst dat zijn overgrootvader vaak verhuisde, dat hij met het werk meereisde. Hij heeft geholpen met het graven van het Kanaal door Zuid-Beveland, werkte als smid, metaalbewerker en machinist. Het werk bracht hem achtereenvolgens in Goes, Kattendijke, Wemeldinge,Yerseke (waar in 1882 Huubs opa werd geboren) en Middelburg. Daar werkte hij bij de gasfabriek.

Zijn overgrootmoeder was Adriana Catharina de Pagter, geboren in Veere. Ook over haar is hij meer te weten gekomen. Zij was de pleegdochter van dokter Strehler uit Middelburg. Op www.krantenbankzeeland.nl is een levensloop in vijf delen van deze kennelijk beroemde arts te vinden. Het pleegkind deed het goed in het doktersgezin. Aanvankelijk hielp zij met huishoudelijk werk, maar gaandeweg kreeg zij steeds meer verantwoordelijkheden totdat zij zelfs de huisapotheek runde. Op het laatst nam zij dokter Strehler in haar huis op en verzorgde hem tot het einde. Bij Huub Bellaart in huis staan nog het bureau en andere persoonlijke bezittingen van de dokter.

Ontcijferen 

Bij het GAK hield Huub Bellaart zich bezig met de bezwaar- en beroepzaken in het kader van de Ziektewet. Dat komt hem nu goed van pas. Hij heeft in die functie heel wat geschriften van artsen moeten zien te ontcijferen, die immers niet bekend staan om hun duidelijke handschift. Hij werd er handig in. De cursus Oud Schrift die hij bij het Gemeentearchief volgde, deed de rest. En wat de inhoud van het werk bij het archief betreft, ook dat was niet nieuw voor hem. "Namen op een rijtje zetten, dat heb ik in mijn militaire-diensttijd heel wat keren moeten doen," lacht hij.

Ook met teksten uit de Franse tijd weet hij raad. Er was nog wat middelbare-schoolfrans blijven hangen, er waren de vakanties in Frankrijk en na zijn VUT volgde hij nog een cursus en was hij lid van de Alliance Française. Hij wisselt het werken aan de bevolkingsregisters af met het ontcijferen van het Répertoire (index op de akten) van de Goese notaris Leonard Lankhorst, dat de periode 1813 en 1814 beslaat. 

'Knollebrood'

Van notarisakten wordt ingebracht in de database wie er genoemd worden en waar het over gaat. Hypotheken bijvoorbeeld, de verkoop van land of bomen, mensen die voor een ander de dienstplicht vervullen.

In de akten komt hij soms aardige dingen tegen. Het testament van de bekende zeeheld en mensenredder Frans Naerebout bijvoorbeeld. Naar wie zijn onderscheidingen gingen. Of dat van Pieter Ysaac Knoll, ambachtsheer van Yerseke en generaal-majoor onder het Franse regime. Hij woonde in Goes, in de Lange Vorststraat. Uit zijn erfenis werd jaarlijks een bedeling van brood aan de armen van Yerseke gehouden. "Knollebrood' werd dat al gauw in de volksmond en tot op de dag van vandaag is het een bekend begrip in Yerseke. Over de generaal zal overigens in een van de komende nummers van 'de Spuije' een artikel verschijnen van de hand van G. Lepoeter.

Uit het boek van notaris Lankhorst

Huub Bellaart ervaart zijn werk bij het Gemeentearchief als een leuke afleiding. Niet dat hij geen hobby's heeft. Hij houdt van fietsen en lezen. Maar zijn grootste hobby? Dat zijn zijn kleinkinderen. Tot zijn blijdschap kreeg hij er onlangs weer een kleindochter bij.

Dit interview is afgenomen in 2013.